تمساح ایرانی

در ایران‌ از راسته تمساح‌ها و خانواده‌ کروکدیل‌ها تنها یک‌ زیر گونه‌ با عنوان‌‏‎ علمی‌‏‎ ‏‎Crocodylus palustris palustris در جنوب شرقی بلوچستان زیست‌ می‌نماید‏‎.این‌ منطقه‌ غربی‌ترین‌ نقاط انتشار کروکدیل‌ در آسیا می‌باشد ‏‎و از این‌ جهت‌ این‌ گونه‌ برای ‌منطقه‌ مورد نظر حائز ارزش‌ توام‌ ملی‌ و بین‌المللی می‌باشد. بومیان منطقه این خزنده را گاندو می نامند.‏‎ ضمناً با توجه‌ به‌ اینکه‌ این‌ جانور امروزه‌ در پاکستان‌ و هندوستان‌از جمعیت‌ بسیار کمی‌ برخورداراست‌‏‎ و در سطح‌ جهانی‌ نیز آن‌‏‎ ‏‎را نادر و در معرض‌ خطر انقراض‌ اعلام ‌داشته‌اند ‌‏‎ اهمیت‌ این‌ گونه‌ در منطقه ‏‎مورد نظر بیش‌ از پیش‌ نمایان‌ می‌گردد‏‎. این ‌تمساح‌ در رودخانه‌ باهوکلات‌ و برخی‌ انشعابات‌ آن‌‏‎‏‎)‎ ‏‎کاجو و سرباز) بویژه‌ در برکه‌هایی‌ که‌ در امتداد این‌رودخانه‌ها قرار دارد و آب آن‌ عمیق‌تر‏‎ میباشد بسر می‌برد ‏‎.‎ 

                      

اغلب شبها به‌ شکار می‌پردازد و ازماهی‌ها ، پرندگان‌‏‎ و‎پستانداران‌اطراف‌ رودخانه‌ تغذیه‌ می‌کند‏‎. کروکدیل از پائیز تا اوایل‌ بهار فعالیت‏‎ بیشتری‌ دارد  زیرا که چرخه‌ زندگی‌ این‌ جانور به‌ بارش‌ باران‌ و پر شدن‌‏‎ آب رودخانه‌ها وابسته‌ است‌‏‎. در فصول‌ سرد و پر آب ، این‌ جانور خود را‏‎ ‏‎بصورت‌ شناور بر روی‌ آب قرارمی‌دهد بطوریکه‌ اغلب تنها قسمت‌ بالای‌‏‎ سرو پوزه‌اش‌ از آب بیرون‌ است‌ و یااینکه‌ در بستر گلی‌ حاشیه‌ رودخانه‌ در‏‎ زیر آفتاب‏‎ ‎گرم‌ دراز می‌کشد‏‎.در تابستانهای‌ گرم‌ که‌ بستر رودخانه‌ها رو به‌‏‎ خشکی‌ می‌رود و گاهی‌ آب موجود منحصر‏‎ به‌ برکه‌های‌ گلی‌ امتداد رودخانه می‌شود کروکدیل‌ ایرانی‌ نقبهایی‌ درگل‌های‌ مجاور حفر کرده‌ و در آنجا به انتظار شرایط محیطی‌ مناسب بسر می‌برد‏‎.اگرچه‌ کروکدیل‌ سیلانی‌ که‌ از‏‎ همین‌ گونه‌ منتها با زیرگونه‌ متفاوتی‌است‌ در برکه‌های‌ شور امتداد ساحل‌‏‎ دریا ، نیز زندگی‌ می‌کند اما تا کنون‌شواهدی‌ مبنی‌ بر زیست‌ کروکدیل‌ ایرانی‌‏‎ در آبهای‌ شور بدست‌ نیامده‌ است‌‏‎.این‌ کروکدیل‌ می‌تواند تا طول‌ 4 متر نیز رشد کند اما در محل‌ ، تمساحهای 3 متری‌ نیز ندرتاً ممکن‌ است‌ دیده‌ شوند. در حدود نیمی‌ از طول‌ کل‌بدن‌ کروکدیل‌ را دم‌ قوی‌ این‌ حیوان‌ تشکیل‌‏‎ می‌دهد. در شروع‌ فصل‌ بارندگی‌تمساح‌ ماده‌ هنگام‌ شب در حاشیه‌ شنی‌‏‎ رودخانه‌ گودالی‌ به‌ عمق‌ تقریبی‌ نیم‌ متر حفر می‌نماید و در آن‌ بیست‌ تخم‌ یا‏‎ بیشتر می‌گذارد و روی‌ آن‌ رابا شن‌ می‌پوشاند‏‎. هر تخم‌ در حدود 5/6 سانتیمتر طول‌ و 4 سانتیمتر عرض‌ دارد. تمساح‌ این‌ حفره‌ را معمولاً هم‌ سطح‌‏‎ بالاترین‌ میزان‌ قابل‌ پیش‌بینی‌ آب رودخانه‌ حفر می‌کند‏‎.پس‌ از تخم‌گذاری‌، کروکدیل‌ ماده‌ اغلب اوقات‌ خود را برای‌ حفاظت‌ از تخم‌ها در اطراف‌ این‌‏‎ ‏‎‎حفره‌ می‌گذراند‏‎. پس‌ از حدود 50 روز که‌ زمان‌ از تخم‌ بیرون‌ آمدن‌ نوزادان‌‏‎ است‌ مادر برای‌ اینکه‌ احتمالا شن‌های‌ روی‌ تخم‌ها برای‌ آنها سخت‌ و سنگین‌ نباشد به‌ کمک‌ آنها می‌شتابد‏‎. لازم‌ به‌ توضیح‌ است‌ که‌ این‌ گونه‌ تنها‏‎ خزنده‌ایرانی‌ است‌ که‌ تا این‌ اندازه‌ از‏‎ نوزادان‌ خود مراقبت‌ به‌ عمل‌ می‌آورد‏‎. نوزادان‌ فقط 25 سانتیمتر طول‌ دارند‏‎. آنها به‌ رنگ‌ زیتونی‌ و با نوارهای‌‏‎ عرضی‌ تیره‌ بر روی‌ دمشان‌‏‎ ونقاط تیره‌ رنگ‌ در طول‌ دو طرف‌ بدنشان‌ دیده‌‏‎ ‎می‌شوند‏‎.در حین‌ رشد به‌تدریج‌ این‌ علائم‌ محو می‌گردد‏‎. کروکدیل‌های بزرگتر به‌ رنگ‌ قهوه‌ای‌ روشن‌ با علائم ‌تیره‌ پراکنده‌ای‌ بر بدنشان‌ هستند‏‎.کروکدیل‌های‌ ایرانی‌ احتمالاً در سن‌ 6تا 10 سالگی‌ به‌ مرحله‌ بلوغ‌ می‌رسند‏‎. لازم‌ به‌ یادآوری‌ است‌ که‌ با توجه‌به‌ خطرات‌ موجود از قبیل‌ خورده‌ شدن‌‏‎ توسط پرندگان‌‏‎ و جانوران‌ گوشتخوار تعداد بسیار اندکی‌ از نوزادان‌ به‌ مرحله بلوغ‌ می‌رسند‏‎.