بهترین غذاهای تکمیلی برای کودکان

بهترین غذاهای تکمیلی برای کودکان

غذاهای تکمیلی کودکان

شروع غذای کمکی باید با ساده*ترین مواد غذایی باشد که در عین حال که انرژی لازم را دارد کمترین اثر آلرژنی را داشته باشد.



اگر در پایان 6 ماهگی غذای کمکی آغاز می*شود بهتر است مادر مثلاً فرنی را با شیر خود درست کند و موادی که در آن استفاده می*شود در درجه اول باید برنج باشد زیرا آلرژن بودن آن از هر ماده دیگری کمتر است.


دادن گندم را باید تا پایان 8 ماهگی به تأخیر انداخت. اگر شیر مادر کفاف ندهد می*توان فرنی را با شیر پاستوریزه یا شیر گاو یا شیرهای مدت دار درست کرد.


بادام را نیز می*توان آسیاب کرد تا دانه های آن قابل هضم باشد. می*توان حریره بادام را از صافی رد کرد و شیره آن را به شیرخوار داد.


مواد را باید به قدری ریز کرد که خوردن آن برای شیرخوار راحت باشد. بهتر است خود مواد جامد را هم به شیرخوار داد زیرا شیره آن بیشتر روغن و مواد جامد آن حاوی پروتئین است.


بعد از فرنی و حریره نیز می*توان به شیرخوار سوپ داد. در سوپ باید از ساده*ترین مواد استفاده کنیم. به عنوان نمونه مقداری هویج، برنج و گوشت گوسفند را باید به حدی پخت که بتوان آن را له کرد تا قابل بلعیدن باشد.


بهتر است در ابتدا فرنی، حریره یا سوپ رقیق*تر باشد و غلظت آن کمی از شیر مادر بیشتر باشد. به مرور می*توان غلظت آن را بیشتر کرد و در ظرف مدت کوتاهی به غلظتی شبیه حلیم رساند که به آسانی از قاشق نریزد. هر چه غذا رقیق*تر باشد کالری آن کمتر است.


به هر حال تمامی مواد غذایی را می*توان به مرور به کودک داد و اولویت بر آن است که غذاهایی به شیرخوار داد که کمترین اثر آلرژی زایی و بیشترین میزان کالری و مواد مغذی را داشته باشد. پرسش و پاسخ های زیر به شما کمک می کند تا بهترین انتخاب ها را داشته باشید.


آقای دکتر! آیا غذایی وجود دارد که بتوان گفت از نظر علمی بهترین غذا برای شیرخوار است؟


بله، اولین غذای کمکی*ای که به شیرخوار داده می*شود، فرنی آرد برنج است که ساده، نرم و با کمترین امکان ایجاد آلرژی است. حریره بادام هم از اولین و مناسب*ترین غذاهاست زیرا بیشتر بچه*ها مزه آن را دوست دارند و بسیار ساده و زودهضم است. برای بعضی از شیرخواران که به نظر می*رسد حریره بادام و فرنی دوست ندارند، می*توان یک حلقه موز رسیده یا یک تکه سیب درختی را پوست کند و رنده کرد و به فرنی یا حریره بادام افزود. «به» هم میوه خوش*طعمی است و یک تکه «به» پخته*شده، می*تواند طعم غذای کودک را دلپذیرتر کند.



خیلی از مادرها با آب گوشت یا سوپ تهیه*شده از گوشت شروع می*کنند. این کار درست نیست؟


بهتر است هفته اول با حریره بادام و فرنی شروع شود و ادامه یابد و از هفته*های بعد، به مرور سوپ با استفاده از گوشت (در صورت دسترسی نداشتن به گوشت، می*توان از زرده تخم*مرغ استفاده کرد) تهیه شود. اضافه کردن گوشت به برنامه غذایی شیرخوار حتماً لازم است ولی استفاده از مغزها به خصوص استفاده از بادام با آن خواص عالی برای پختن اولین غذاها هم ضرورت دارد.

اولین غذای کمکی*ای که به شیرخوار داده می*شود، فرنی آرد برنج است که ساده، نرم و با کمترین امکان ایجاد آلرژی است


مادران باید مغزهای آسیاب و الک*شده را همراه شیر و بیسکویت*های ساده به عنوان میان*وعده*ای سرشار از مواد لازم برای رشد مغز و بدن در برنامه کودک بگنجانند. البته توصیه می*کنیم به جز بادام که آلرژی*زایی ندارد و در میان مغزها بیشترین کلسیم را داراست، استفاده از بقیه مغزها را به کمی بعدتر موکول کرد.


پس به نظر شما حذف حریره بادام و فرنی از برنامه غذایی کودک کار درستی نیست؟


همین طور است. حتی به مادرانی که مشغله زیادی دارند و فرصت آماده کردن حریره بادام را ندارند، توصیه می*کنم از حریره بادام*های آماده*ای که در بازار است، استفاده کنند. این حریره بادام*ها که در کارخانه*های داخل کشور تولید می*شوند قابل*اعتماد است، ولی اگر مادر قبل از 6 ماهگی به بچه*ها از این غذاهای کمکی یا هر غذای دیگری ندهد و کودک فقط شیر مادر بخورد، بهتر است.


برای تهیه سوپ چه نوع گوشتی بهتر است؟


گوشت می*تواند ماهیچه گوسفند، سینه، ران مرغ یا گوشت چرخ*کرده باشد. در خانواده*هایی که به ماهی حساسیت ندارند، مصرف ماهی هم اشکال ندارد. از هفته سوم ماه هفتم هم می*توان پوره انواع سبزی*ها و ماست را برای کودک شروع کرد و همین*طور با انواع سوپ*ها و حلیم خانگی به غذاهایش تنوع داد.


غلظت غذاها باید چقدر باشد تا بچه*ها بیشتر لذت ببرند؟


فرنی و سوپ باید با غلظت ماست باشد و هرچه سن بچه کمتر باشد و تازه خوردن غذا را آغاز کرده باشد، لازم است غذا رقیق*تر باشد تا آن را به راحتی قورت بدهد. به مرور می*توان غلظت سوپ یا فرنی را بیشتر و آن را سفت*تر آماده کرد. سوپی که با مخلوطی از گوشت، برنج و هویج تهیه می*شود، باید با پشت قاشق له و با کمی ماست رقیق شود. برای این کار نباید از مخلوط*کن استفاده کرد.


از دادن برخی مواد غذایی تا قبل از یک سالگی به کودک خودداری کنید، این غذاها عبارتند از سفیده تخم*مرغ، شیر گاو، کلم، اسفناج، مرکبات، کیوی، پنیرهای سخت، آناناس، بادام زمینی و عسل


به مرور باید سیب*زمینی و به تدریج انواع سبزی*ها (کرفس، کدو خورشی، کدو حلوایی، لوبیا سبز و جعفری) را به سوپ افزود. یک نکته مهم دیگر این است که مقدار آهن گوشت ران مرغ بیش از سینه آن است. در صورت دسترسی نداشتن به گوشت، می*توان از حبوبات یا زرده تخم*مرغ استفاده کرد. البته حبوباتی مانند عدس، ماش و لوبیا هم مانند زرده تخم*مرغ می*توانند جایگزین گوشت شوند اما ارزش غذایی*شان به اندازه گوشت نیست.


یک نمونه از برنامه غذایی شیرخوار در ماه هفتم زندگی

هفته اول	صبح	ظهر	عصر
روز اول	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری	-
روز دوم	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری	-	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری
روز سوم	فرنی 2 تا 3 قاشق مرباخوری	-	فرنی 2 تا 3 قاشق مرباخوری
روز چهارم به بعد	فرنی یا حریره بادام 4 تا 5 قاشق مرباخوری	-	فرنی یا حریره بادام 4 تا 5 قاشق مرباخوری
هفته دوم	صبح	ظهر	عصر
روز اول	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار فرنی: بر حسب میل شیرخوار + 1 تا 2 قاشق مرباخوری سوپ	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار
روز دوم	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار فرنی: بر حسب میل شیرخوار + 2 تا 3 قاشق مرباخوری سوپ	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار
روز سوم به بعد	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار سوپ: بر حسب میل شیرخوار	سوپ مقدار: بر حسب میل شیرخوار

اصولی که باید در تغذیه تکمیلی رعایت گردد:


* از دادن برخی مواد غذایی تا قبل از یک سالگی به کودک خودداری کنید، این غذاها عبارتند از سفیده تخم*مرغ، شیر گاو، کلم، اسفناج، مرکبات، کیوی، پنیرهای سخت، آناناس، بادام زمینی و عسل.


* از دادن غذاهای کنسرو شده خانگی به کودک خودداری کنید، چرا که این مواد حاوی باکتری*های مضر هستند.


* از اضافه کردن مواد غیرضروری مانند شکر، نمک، شربت*ها، ادویه*جات، خامه و سس به غذای کودک بپرهیزید.


* برای تهیه غذای کودک از مواد غذایی تازه و باکیفیت استفاده کنید.


* دست*های خود و کودک را قبل از غذا بشویید و از ظروف تمیز استفاده کنید.


* از دادن تکه*های سبزیجات پخته نشده و میوه*جاتی که ممکن است باعث خفگی کودک شود، اجتناب کنید.


* در صورت استفاده از حبوبات کنسرو شده، آب*نمک آن*ها را جدا و قبل از پوره یا آسیاب کردن با آب تمیز آبکشی کنید.


* بعد از پخت گوشت*ها، استخوان، پوست و چربی آن*ها را جدا کنید و پس از پوره کردن با مخلوط*کن، در صورت نیاز مقداری آب استریل یا آب*گوشت به آن اضافه کنید.


برای حفظ بیشتر ویتامین*ها و مواد مغذی، بهتر است سبزی و میوه*جات را بخارپز کنید


غذاهای تازه پخته شده را می*توانید به مدت دو روز و غذاهای گوشتی را به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری کنید. غذاهای پخته شده گوشتی و تخم*مرغ را که بیش از 2 ساعت در دمای اتاق نگهداری شده و همچنین نیم*خورده غذای کودک را دور بریزید. غذاهای پخته شده را می*توانید به مدت یک ماه در فریزر قرار دهید و پس از خارج کردن از فریزر، حداکثر تا 48 ساعت در یخچال نگهداری کنید. همچنین غذاهای پخته شده کودک را جدا از مرغ، گوشت و ماهی خام و به گونه*ای در یخچال قرار دهید که غذاهای نپخته در زیر غذاهای پخته قرار نگیرند تا ریختن قطراتی احتمالی از آن*ها، موجب آلودگی غذای کودک نشود، همچنین مراقب انتشار آلودگی از غذاهای خام به پخته از طریق ظروف نیز باشید.


* برای حفظ بیشتر ویتامین*ها و مواد مغذی، بهتر است سبزی و میوه*جات را بخارپز کنید.


* از دادن غذای زیاد به کودک خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث افزایش گاز معده و درد آن و حتی استفراغ شود.


* با شروع تغذیه با غذاهای جامد، پس از خوردن شیر مادر یا شیر خشک، برای کودک مقداری آب جوشیده سرد شده (60 تا 120 سی سی در روز و نه بیشتر) بدهید.